MIPIM 2019 Notları
Fransa’nın Cannes şehrinde 1990 yılından beri düzenlenen ve gayrimenkul ve yatırım sektöründe Avrupa’nın en önemli fuarı olan MIPIM, 11-15 Mart tarihlerinde kapılarını açtı. 21 bin 500 metrekare alanda, 100’den fazla ülkeden 15 bin 34’ü katılımcı 12 bin 919’u da ziyaretçi olmak üzere toplam 27 bin 953 ziyaretçiyi ağırlayan MIPIM’de bu yıl Cushman & Wakefield olarak dünya genelindeki ofislerimizden toplam 142 kişilik bir ekiple yerimizi aldık ve yaklaşık bin müşteriyle birebir görüşmeler gerçekleştirdik.
Katılımcı ve ziyaretçilerin ağırlıklı olarak Avrupa’dan olduğu MIPIM 2019’da; Amerika, Uzak Doğu ve Orta Doğu bölgelerinden geçmiş yıllara göre daha fazla, Türkiye’den de geçen yıllara benzer oranda bir katılım gözlemledik.
Fuar özelinde en çok tartışılan gündem konuları; küresel ekonomik büyümenin son 10 yılın ardından yavaşlama sürecine girmesi, özellikle siyasi belirsizliklere karşın güvenilir limanlara ilginin yönelmesi ve fiyatlardaki artışlardı.
Güvenilir limanlar arasında Kuzey Avrupa pazarları başı çekerken, İngiltere’nin Brexit nedeniyle fiyatlama açısından fırsatların ortaya çıktığı bir ülke olarak ön plana çıktığını söyleyebiliriz.
Bununla birlikte kira geliri olan ofis binaları gibi daha alışagelmiş ticari gayrimenkullerin aşırı ilgi görmesi nedeniyle yatırım rotasının; yurt, veri merkezleri, otel vb. alternatif gayrimenkullere kaydığını, diğer taraftan perakende sektörünün tüm dünyadaki köklü değişimi ile birlikte uluslararası gayrimenkul yatırımcılarının perakende yatırımlarındaki ilgilerinin ciddi anlamda azaldığını söylemek mümkün.
Türkiye özelinde ise ekonomik daralma beklentisinin yanı sıra fırsat beklentilerinin de arttığını gözlemliyoruz. Birçok yatırımcı, kur artışlarının getirdiği etki ile birlikte gayrimenkul fiyatlarının önümüzdeki dönemde dibe vurmasını bekliyor. Alıcı ve satıcılar arasında görünen fiyatla ilgili makasın ise önümüzdeki dönemde yaklaşıp kapanacağı hissi oldukça hâkim.
Türkiye’de son bir yılda yaşanan gelişmeleri detaylıca izah etme şansı bulduğumuz MIPIM’de; özellikle ani kur artışlarının getirdiği sorunları ve diğer taraftan TL’ye dönüşüm konularını tartışırken, oldukça fazla bilgi eksikliği olduğunu ve ortaya çıkabilecek fırsatların henüz farkına varılmadığını gördük. Aynı zamanda yeni yatırımlar konusunda en düşük riske sahip olan, gelir üreten gayrimenkullerin ön plana çıktığını söyleyebiliriz. Özellikle turizm sektörünün hızlı bir toparlanma sürecine girmesi dikkat çekerken, birebir görüştüğümüz çok sayıda yabancı otel yatırımcısının Türkiye ile tekrar yakından ilgilendiğini görmek ümit vericiydi.
MIPIM gibi fuarları ve uluslararası etkinlikleri uzun vadeli bir yatırım olarak değerlendiriyoruz. Yıllar içinde geliştirdiğimiz ve her daim sıcak tuttuğumuz ilişkilerimizi bu seyahatimizde de verimli görüşmeler yaparak pekiştirdik. Bu doğrultuda bizim için son birkaç yılın en verimli MIPIM etkinliği olduğunu söylemek mümkün. Üç gün boyunca toplam 20’ye yakın yerli ve yabancı yatırımcı ile birebir görüşmeler yaparak, takibini yaptığımız odaklı projeler üzerinden verimli bir çalışma gerçekleştirdik.
Birçok yabancı yatırımcının önümüzdeki dönemi satın almalar için doğru bir dönem olarak görmeye başlamasını da uzun yıllardır verdiğimiz emeğin bir sonucu olarak nitelendiriyoruz. Bu süreçte yabancı ve yerli yatırımcıların ortak girişimleri de önem kazanacaktır.
Her yıl olduğu gibi bu yıl da yurtdışında gayrimenkul yatırım fırsatları arayan ve değerlendiren Türk yatırımcılar için Cushman & Wakefield standı; dünyanın her tarafından gelen uzmanlar ile bir araya gelmek için önemli bir platform oldu. Çok sayıdaki kurumsal Türk yatırımcısı için de Almanya, Hollanda ve İngiltere’nin öncelikli pazarlar olmaya devam ettiğini gözlemledik.
Toplam 4 gün süren gayrimenkul fuarının 2. günü ise gayrimenkul teknoloji girişimlerine ayrılarak özel temalı paneller ve girişim yarışması düzenlendi. Fakat bu yıl teknoloji konusunun yeterince etkili olmadığını gözlemledik. Bunun nedeni ise Proptech yani gayrimenkul teknolojisi girişimlerinin, daha önce perakende sektörü için MIPIM fuarından doğan MAPIC fuarı gibi ayrı bir etkinlik haline gelmesi. Daha önceki değerlendirmelerimde de belirttiğim gibi Proptech geleneksel gayrimenkul sektöründeki yerini hızla almaya devam ederken gün geçtikçe daha fazla ilgi çeken bir konu haline geliyor.
Tuğra Gönden
Managing Partner